Mặc dù quy định pháp luật yêu cầu đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, tuy nhiên trong một số trường hợp người lao động không phải đóng bảo hiểm. Cụ thể:

Theo quy định về việc quản lý đối tượng tham gia BHXH tại khoản 4, 5 và 6 Điều 42 Quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ – BNN, quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT ban hành kèm theo Quyết định 595/QĐ-BHXH 2017; có 03 trường hợp người lao động không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

(1) Người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng:

Trong trường hợp này, người lao động không đóng BHXH tháng đó. Đồng thời, thời gian này cũng không được tính để hưởng bảo hiểm xã hội.

(2) Người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng theo quy định của pháp luật về BHXH:

Trường hợp này, người lao động không phải đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN nhưng vẫn được hưởng quyền lợi BHYT.

(3) Người lao động nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng:

Trong trường hợp này, đơn vị và người lao động không phải đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN, thời gian này được tính là thời gian đóng BHXH, không được tính là thời gian đóng BHTN và được cơ quan BHXH đóng BHYT cho người lao động.